Het is de verdienste van Antonovsky (1923-1994) geweest om zich niet alleen af te vragen waarom sommige mensen in moeilijke situaties ziek worden, maar ook waarom het sommigen lukt om in moeilijke situaties gezond te blijven of er soms zelfs sterker van te worden. Een probleem als uitdaging te zien in plaats van een bedreiging, zoals meestal wordt gedaan.
Hij komt tot de conclusie dat er drie factoren van beslissend belang zijn:
- Kunnen we het plaatsen, wat ons overkomt,
- Hebben we het gevoel het te kunnen hanteren,
- Kunnen we de zin of betekenis ervan inzien.
Samenvattend noemde hij dit de sence of coherence, de SOC, het gevoel van samenhang.
Hoe sterker deze SOC, hoe minder kans er is dat we in moeilijke omstandigheden ziek worden en hoe meer kans er is dat we er van kunnen groeien.
Het begrip Salutogenese vormt een contrast met het begrip Pathogenese. Pathogenese is het ontstaan van ziekte, zoals dat in de geneeskunde eigenlijk algemeen gebruikt wordt. Pathogenese wijst op de omstandigheden buiten ons, b.v. de bacterie, de problemen, het klimaat, de hygiëne, etc. Salutogenese wijst op ons zelf, hoe wij met de dingen omgaan.
Het begrip Salutogenese is complementair aan het begrip Pathogenese en is er in zekere zin zelfs aan polair.
Beide hebben hun waarde en het één kan niet zonder het ander.
Enkele voorbeelden van boeken die mij zeer hebben aangegrepen en die over de veerkracht van mensen gaan, zijn:
- Het zoutpad: Over oude wegen naar een nieuw begin. (Totaal berooid en zonder huis een jaar gaan wandelen)
Auteur: Raynor Winn
- De keuze: Leven in vrijheid (overlevende van de Holocaust)
Auteur: Edith Eva Eger (Psycholoog)
- De zin van het bestaan: Een inleiding tot de logotherapie (overlevende van de Holocaust)
Auteur: V.E. Frankl (Psychiater)
- 72 Dagen In De Andes: Het verhaal van een overlevende na een vliegtuigcrash
Auteur: Nando Parrado